ยาต้านพิษ "ไซยาไนด์" จากกรณีวางยาเหยื่อ "แอม ไซยาไนด์"
ไซยาไนด์ เป็นสารพิษที่ยับยั้งการหายใจระดับเซลล์ “ทำให้เซลล์ไม่สามารถใช้ออกซิเจนในการสร้างพลังงานไม่ได้” อวัยวะที่ใช้ออกซิเจนและพลังงานมาก ๆ จะแสดงความผิดปกติก่อน หากได้รับขนาดเพียงพอก็ทำให้เสียชีวิตเฉียบพลันได้ทั้งการกิน สูดดม หรือสัมผัสทางผิวหนัง อ่านข่าวเพิ่มเติม
ยาต้านพิษ "ไซยาไนด์“ โซเดียมไทโอซัลเฟต
ไทยมีสต๊อกยาแก้พิษไซยาไนด์หรือโซเดียมไทโอซัลเฟต (Sodium thiosulfate) อยู่ทั่วประเทศ และสามารถรักษาได้ทุกสิทธิการรักษา หากรับยาเร็วโอกาสในการรอดชีวิตจะสูง
จากกรณี รศ.ดร.วีรชัย พุทธวงศ์ (อาจารย์อ๊อด) อ.ประจำภาควิชาเคมี คณะศิลปศาสตร์และวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้รับประสานงานจากพิสูจน์หลักฐานให้ตรวจสอบในฐานะผู้เชี่ยวชาญ ในคดีของ “แอม” ผู้ต้องหาคดีฆ่าผู้อื่นโดยไตร่ตรองไว้ก่อน จากกรณีการเสียชีวิตอย่างปริศนาหลายคดี
ได้ออกมาเปิดเผยผลการตรวจสอบวัตถุพยาน พบว่าจากกล่องพัสดุทางไปรษณีย์ที่มีการสั่งซื้อและนำส่งมาให้ แอม ภายในกล่องมีบรรจุผลึกสีขาวใส พบว่า คือ “โซเดียมไทโอซัลเฟต” ซึ่งสารชนิดนี้คือ ยาแก้พิษไซยาไนด์ (Cyanide)
เพจ Ramathibodi Poison Center ได้ออกมาให้ความรู้เรื่องไซยาไนด์ซึ่งมีการใช้ในอุตสาหกรรม ทอง จิลเวลรี่ การทำขั้วโลหะ วางยาสัตว์ และใช้ในห้องปฏิบัติการ
ในขณะเดียวกันพิษของไซยาไนด์ จะเข้ายับยั้งการหายใจระดับเซลล์ แบบสั้นๆคือ “ทำให้เซลล์ใช้ออกซิเจนในการสร้างพลังงานไม่ได้” อวัยวะที่ใช้ออกซิเจนและพลังงานมาก ๆ อย่างสมองและระบบหัวใจและหลอดเลือด จึงแสดงความผิดปกติก่อนหากได้รับขนาดเพียงพอก็ทำให้เสียชีวิตเฉียบพลันได้ทั้งการกิน สูดดม หรือสัมผัสทางผิวหนัง ผู้ได้รับสารอาจมีหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน หัวใจเต้นผิดจังหวะ หมดสติ ชัก เลือดเป็นกรดรุนแรง และเสียชีวิตได้
ไทยมียาต้านพิษ โซเดียมไนไตรท์และโซเดียมไทโอซัลเฟต มีสำรองทั่วประเทศในโรงพยาบาลระดับจังหวัด
กรณีในกรุงเทพมหานคร โรงพยาบาลระดับโรงเรียนแพทย์ โรงพยาบาลใหญ่ของรัฐบาลและศูนย์วิทยาเป็นต้นซึ่ง “ใช้ได้ทุกสิทธิ์การรักษา” (ซึ่งในบางประเทศอาจไม่มียาแก้พิษสต๊อกไว้เลย หากมีจะต้องเสียค่าใช้จ่ายและเข้าถึงได้ยาก)
การแก้พิษไซยาไนด์ได้ ต้องได้รับยาถอนพิษอย่างทันท่วงทีภายใต้การดูแลของแพทย์
ทำความรู้จัก โซเดียมไทโอซัลเฟต (Sodium thiosulfate) คือ ต้านพิษของสารไซยาไนด์ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา ให้กลุ่มกำมะถัน ( sulfur group) แก่ ไซยาไนด์โดยจะเปลี่ยนให้เป็น thiocyanate ซึ่งเป็นพิษน้อยกว่าจากนั้นจะถูกขับออกทางไต เป็นยาที่ค่อนข้างปลอดภัย ใช้ร่วมกับ nitrite ในผู้ป่วยที่เกิดภาวะ เป็นพิษจากไซยาไนด์
สำหรับในประเทศไทย ทางคณะกรรมการอาหารและยา บรรจุให้ยาโซเดียมไทโอซัลเฟต อยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ เพื่อใช้เป็นยาแก้พิษจากไซยาไนด์และใช้เป็นยาทาเพื่อรักษาโรคเชื้อราที่ผิวหนัง (เป็นไปตามคำสั่งของแพทย์เท่านั้น)
จากสัมภาษณ์พีพีทีวี ศ.นพ.วินัย วนานุกูล หัวหน้าศูนย์พิษวิทยา โรงพยาบาลรามาธิบดี อธิบายว่า สารโซเดียมไทโอซัลเฟต ในอดีตนำมาใช้ทารักษาโรคกลากเกลื้อน แต่อีกรูปแบบคือ นำมาช่วยถอนพิษสารไซยาไนด์ ในรูปแบบเป็นยาฉีด สารละลาย
ส่วนที่พบว่า แอม ได้สั่งซื้อสารโซเดียมไทโอซัลเฟล แบบผลึกใส จนมีการสังเกตว่า จะนำมาใช้ถอนพิษไซยาไนด์ หรือไม่ ประเด็นนี้ ศ.นพ.วินัย หัวหน้าศูนย์พิษวิทยา ระบุว่า การซื้อสารโซเดียมไทโอซัลเฟลมาละลายเอง เพื่อฉีดเข้าหลอดเลือดดำเพื่อถอนพิษไซยาไนด์ ทำไม่ได้ และอันตรายอย่างมาก
เพราะการฉีดยาทางหลอดเลือดดำจะต้องมีการฆ่าเชื้อ และยาจะต้องมีความบริสุทธิ์เพียงพอ รวมไปถึงการฉีดยาแต่ละโดสต้องมีปริมาณที่เหมาะสม น้อยไปอาจไม่ได้ผล และมากเกินไปก็อาจจะเป็นอันตรายได้ จึงขอย้ำไม่ให้สังคมเกิดความเข้าใจผิด
เรื่องราวเพิ่มเติม
บริษัท AstraZeneca ยอมรับวัคซีนโควิด19 เสี่ยงลิ่มเลือดอุดตัน
น้องแคร์หายตัว สาววัย 26 ปี หายตัวปริศนาถูกจับตัวที่มาเลเซีย
แพทย์นิติเวช เผยการเสียชีวิตผู้รับวัคซีนโควิด19 mRNA ไม่จริง